Hạch Bạch Huyết Và Cảnh Báo Các Bệnh Liên Quan

Hạch bạch huyết đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch nhưng không phải ai cũng hiểu rõ cấu trúc, vai trò, vị trí của chúng trong cơ thể con người. Vì vậy, bài viết sau đây sẽ gửi đến bạn những thông tin hữu ích về hạch bạch huyết, cũng cũng như những căn bệnh tiềm tàng, phát sinh liên quan. 

Ngày nay, nhiều căn bệnh phổ biến liên quan đến hạch bạch huyết, gây ảnh hưởng đến sức khỏe một cách trầm trọng với gần 1000 ca mắc bệnh mới mỗi năm tại Việt Nam. Nó thực sự là một nỗi ám ảnh lớn với những người mắc bệnh. Bài viết sau sẽ đưa ra các thông tin chi tiết để cảnh báo mọi người về những căn bệnh này,

1. Tìm hiểu về hạch bạch huyết

1.1. Thế nào là hạch bạch huyết?

Hạch bạch huyết hay hạch lympho là một phần của hệ bạch huyết với cấu trúc trơn, hình bầu dục, nằm rải rác dọc theo các mạch bạch huyết. Kích thước của chúng dao động từ vài milimet đến 1 - 2 cm. Có một lớp vỏ dạng sợi bao bọc mỗi hạch (cái mà mở rộng bên trong hạch bạch huyết để hình thành sợi xương). Cấu trúc hạch bạch huyết có 2 phần chính:

• Vỏ ngoài: Bao bọc xung quanh miền tủy trừ nơi tủy tiếp xúc trực tiếp với rốn hạt. Ở đây, chúng tụ tập lại thành tế bào nang B trong nang lympho và tế bào T chủ yếu ở cận vỏ. Bên cạnh đó, mặt trong có một mạng lưới mỏng hỗ trợ bằng chất reticulin của mô liên kết và sợi chun. Mạng tế bào lưới này không chỉ giúp hỗ trợ cấu trúc, mà còn là bề mặt kết dính của tế bào tua, đại thực bào và tế bào lympho. Cho phép trao đổi chất với máu và cung cấp yếu tố phát triển và tuần hoàn cần thiết cho tế bào miễn dịch.
• Miền tủy ở bên trong: Hạch bạch huyết được chia thành các khoang, mỗi khoang gọi là nang bạch huyết, mỗi nang có một vùng vỏ tạo thành từ tế bào nang B, một vùng cận vỏ tế bào T và một vùng đế của nang ở miền tủy. Hạch bạch huyết có những hình dạng không giống nhau như hạch hình hạt đậu, hạch hình trứng,...

Cấu tạo hạch bạch huyết

1.2. Vai trò của hạch bạch huyết

Hạch bạch huyết có 2 chức năng chính quan trọng với hoạt động của hệ miễn dịch, bao gồm trực tiếp làm bộ lọc giam giữ và tiêu diệt vi khuẩn, virus, các tế bào lạ như tế bào ung thư khi chúng xâm nhập vào cơ thể. Đồng thời, chúng còn giữ vai trò sản sinh các kháng thể, giúp gián tiếp tiêu diệt các phần tử ngoại lai và tạo ra quá trình miễn dịch cho cơ thể.

1.3. Vị trí hạch bạch huyết trên cơ thể

Theo ước tính, có khoảng 500 - 600 hạch bạch huyết nằm chặn trên đường đi của mạch bạch huyết. Thông thường chúng tập trung thành từng nhóm và nhận bạch huyết của từng vùng cơ thể. Một số vị trí điển hình có nhiều hạch bạch huyết phải kể đến như cổ, nách, bẹn. Tuy nhiên nó có thể xuất hiện ở mọi điểm trên cơ thể. 

Các vị trí phổ biến của hạch bạch huyết

2. Các bệnh liên quan đến hạch bạch huyết

2.1. Viêm/sưng hạch bạch huyết

Đây là một thuật ngữ y học, chỉ tình trạng tăng sinh và tăng hoạt động của bạch huyết khiến một hay một vài hạch bạch huyết trong cơ thể sưng lên. Kèm theo đó, sức phòng vệ của cơ thể yếu hơn, dẫn đến sự xâm nhập của các tác nhân gây hại vào các cơ quan trong cơ thể, khiến bạn dễ dàng bị mắc bệnh hơn. Các ổ nhiễm có thể gây viêm mô tế bào, tạo mủ, tắc tĩnh mạch cùng các cơn đau, khó chịu. Mọi người đều có thể mắc phải, nhưng phổ biến nhất là ở phụ nữ. Bệnh có thể có 2 dạng là:

• Khu trú: Phản ứng viêm xảy ra ở hạch lân cận vùng nhiễm trùng như viêm amidan gây sưng to hạch ở cổ.
• Lan tỏa: Xảy ra ở nhiều nhóm hạch cùng lúc với nhiều biến chứng khác nhau. 

Hạch bạch huyết sưng to bất thường

Triệu chứng bệnh: Đặc điểm dễ nhận biết nhất là hạch sưng to, đau khi ấn vào tuyến bị sưng và khu vực xung quanh trở nên nhạy cảm hơn bình thường. Thậm chí, có xuất hiện hiện tượng da đỏ, nóng vùng hạch viêm hoặc hạch chảy dịch ra da. Ngoài các dấu hiệu trên, khi hạch bạch huyết viêm kéo dài sẽ kéo theo tình trạng hạch sưng mềm, sốt không biến mất, cân nặng bị giảm dù không ăn kiêng và  gặp các vấn đề về hô hấp như chảy nước mũi, đau họng, khó nuốt hoặc thở. 

Sưng hạch bạch huyết không phải là không nguy hiểm, đặc biệt là khi hạch sưng không biến mất mà còn có dấu hiệu lan rộng. Một số trường hợp sưng hạch liên quan đến việc ung thư phát triển trong hạch. Vì vậy, khi có các dấu hiệu bất thường, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị. 

Nguyên nhân gây bệnh: 

Nguyên nhân chính gây sưng hạch bạch huyết là nhiễm trùng cấp tính do liên cầu trùng hay do nhiễm trùng tụ cầu (hiếm xảy ra hơn). Tuy nhiên, sưng hạch cũng có thể xuất phát  từ nguyên nhân ung thư hạch bạch huyết phát triển trong các hạch. Dựa vào vị trí xuất hiện hạch sẽ có thể tìm được nguyên nhân, cụ thể: 

• Nhiễm khuẩn: Nhóm vi khuẩn đáng lưu ý như Streptococcus gây chứng viêm họng, viêm amidan; Staphylococcus gây hội chứng chất độc hoặc viêm vú...
• Nhiễm virus: Virus Varicella-zoster gây bệnh thủy đậu, Rubela gây sởi...
• Nhiễm trùng tai: Do dị ứng với nhiễm trùng đường hô hấp.
• Nhiễm HIV/AIDS: Hạch bạch huyết sưng ở cổ, nách, háng gây suy suy nhược, đau cơn nhức đầu.
• Nhiễm trùng răng: Virus Mononucleosis gây ra làm người bệnh đau họng, sốt, chảy máu cam, khó thở.
• Nhiễm trùng da: Đây là nguyên nhân khá phổ biến gây sưng hạch bạch huyết kèm theo phát ban, đau, đỏ, nóng, ngứa da. 
• Rối loạn hệ miễn dịch: Tình trạng này thường khiến hạch bạch huyết sưng một hoặc một vài hạch trên cơ thể.
• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Giang mai, bệnh lậu gây sưng hạch ở bẹn. 

Phương pháp điều trị: 

Việc điều trị viêm hạch dựa vào xác định vào nguồn lây nhiễm bằng cách thực hiện các xét nghiệm máu để tìm ra nguyên nhân và mức độ trầm trọng của bệnh. Sau khi đưa ra chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ có lộ trình điều trị bao gồm dùng thuốc kháng sinh qua đường uống, hoặc tiêm để ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn. Đồng thời sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt, kháng viêm và chườm nóng ấm hoặc miếng nhiệt đắp lên vết thương giúp giảm sưng.

Dùng thuốc để giảm sưng hạch bạch huyết

2.2. Ung thư hạch bạch huyết

Ung thư hạch bạch huyết  khi các tế bào chống nhiễm trùng của hệ miễn dịch thay đổi, phát triển một cách nhanh chóng và mất kiểm soát. 

Dấu hiệu nhận biết: 

• Hạch bạch huyết phì đại nhưng không đau.
• Da bị nhiễm trùng, lở loét, mưng mủ, tiết dịch.
• Xuất hiện triệu chứng sốt, ngứa, ra mồ hôi trộm, đau trướng bụng, mệt mỏi, suy kiệt kéo dài hơn 2 tuần.

Nguyên nhân:

Hiện nay chưa có bằng chứng xác thực nào chứng minh nguyên nhân gây ung thư rõ ràng, nhưng cũng đã xác định được một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh: 

• Tuổi tác và giới tính: Bệnh thường gặp ở người có độ tuổi từ 15 - 34 và trên 55, tỷ lệ bệnh nhân nam gấp đôi nữ.
• Tiền sử gia đình đã từng có người bị ung thư hạch bạch huyết.
• Suy yếu hệ miễn dịch do bị HIV/AIDS, sử dụng thuốc.
• Người có các bệnh lý nền như viêm khớp dạng thấp, Lupus, hội chứng Sjogren hoặc nhiễm virus viêm gan C, HHV8 cũng có nguy cơ mắc bệnh khá cao.
• Nhiễm phóng xạ từ việc tiếp xúc thường xuyên với benzen, chất diệt côn trùng, cỏ dại...

Các giai đoạn bệnh: Được chia thành 4 giai đoạn tương ứng với kích thước, vị trí ung thư. 

• Giai đoạn 1: Chỉ một nhóm hạch bạch huyết bị ảnh hưởng, u lympho chỉ ở một phía của cơ hoành.
• Giai đoạn 2: Nhiều nhóm hạch bị ảnh hưởng hơn, nhưng u lympho cũng chỉ ở một phía cơ hoành.
• Giai đoạn 3: U lympho trong các hạch bạch huyết ở cả trên và dưới cơ hoành.
• Giai đoạn 4: U lympho tràn ra các hạch bạch huyết.

Cách điều trị:

Các phương pháp điều trị phổ biến nhất là xạ trị và hóa trị. Ngoài ra có thể thực hiện cấy ghép tủy xương, ghép tế bào gốc, trị liệu sinh học, điều trị trúng mục tiêu. Sau khi kết thúc việc điều trị, cần kiểm tra thường xuyên bằng chụp cắt lớp vi tính và xét nghiệm huyết học tại bệnh viện. Đồng thời, phải tuân thủ tái khám định kỳ để kịp thời ứng phó với các trường hợp phát sinh. 

Dựa vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị thích hợp

Như vậy, qua bài viết trên, hi vọng đã cung cấp đầy đủ những thông tin về hạch bạch huyết. Nếu có những triệu chứng sưng, viêm hay các dấu hiệu bất thường của cơ thể hãy đến bệnh viện gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện và điều trị kịp thời. Bạn hãy thường xuyên truy cập website sieuthitaigia.vn để theo dõi các bài viết chăm sóc sức khỏe bổ ích, tham khảo và trang bị các thiết bị rèn luyện thể dục thể thao tăng cường sức khỏe như ghế massage, xe đạp tập, máy chạy bộ cho gia đình mình.

• Sieuthitaigia.vn trung tâm mua sắm tại nhà với hệ thống siêu thị 63 tỉnh thành với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, máy làm kem tươi, máy làm đá viên, máy hút chân không công nghiệp…được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay.
• Hệ thống cửa hàng có số lượng lớn nhất tại 63 tỉnh trên toàn quốc, giúp quý khách hàng trải nghiệm gần nhà tiện lợi để lựa chọn được cho gia đinh mình sản phẩm phù hợp nhất.