Những Điều Chưa Biết Về Xuất Huyết Tiêu Hóa

Xuất huyết tiêu hóa là một cấp cứu ngoại và nội khoa nguy hiểm, thường gặp ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Số liệu thống kê cho thấy, mỗi năm, cứ 100.000 người lại có 50 - 150 người mắc chứng xuất huyết tiêu hóa và con số này ngày một tăng lên.

Xuất huyết tiêu hóa trên là hiện tượng máu thoát ra khỏi lòng mạch chảy vào ống tiêu hóa, thường phát sinh từ thực quản, dạ dày hoặc tá tràng. Biểu hiện lâm sàng là đi ngoài ra máu, nôn ra máu. Các dấu hiệu và triệu chứng sẽ khác nhau tùy thuộc vào lượng máu bị mất, bao gồm thiếu máu hoặc nghiêm trọng hơn là gây tử vong. Điều quan trọng nhất là xác định vị trí chảy máu. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây xuất huyết ở đường tiêu hóa cao và thấp.

Phần tiêu hóa cao bao gồm thực quản, dạ dày và phần trên của ruột non gọi là tá tràng. Phần tiêu hóa thấp gồm phần dưới của ruột non, hậu môn và đại tràng. Các trường hợp xuất huyết tiêu hóa chiếm khoảng 75% và ước tính nguy cơ tử vong là khoảng 11%. Đây là một tình trạng rất nguy hiểm, cần cấp cứu điều trị kịp thời và thường phải nhập viện để theo dõi.

Đừng xem thường xuất huyết tiêu hóa nếu bạn không muốn nhận hậu quả nặng nề

1. Nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa

Xuất huyết tiêu hóa bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tiêu hóa cao gồm:

• Loét dạ dày: Nguyên nhân thường gặp của loét dạ dày là do nhiễm Helicobacter pylori (H.pylori) và dùng thuốc kháng viêm nonsteroid lâu dài như ibuprofen và aspirin.
• Vỡ tĩnh mạch thực quản: Nguyên nhân hay gặp của vỡ tĩnh mạch thực quản là xơ gan.
• Hội chứng Mallory - Weiss: Rách niêm mạc của thực quản do nôn nhiều. Ngoài ra, áp lực trong bụng do ho, thoát vị, hay bẩm sinh cũng có thể gây rách.
• Viêm dạ dày: NSAIDs và các thuốc khác, nhiễm khuẩn, bệnh Crohn, chấn thương.
• U lành tính và ung thư: Ung thư và những khối u lành tính ở thực quản, dạ dày, hay tá tràng có thể gây xuất huyết.
• Các nguyên nhân khác ít gặp: Suy thận, bệnh máu, suy gan, sau chấn thương, sau bỏng nặng, nhiễm khuẩn huyết.

Xuất huyết tiêu hóa do nhiều nguyên nhân gây ra

Các nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa thấp gồm:

• Bệnh lý túi thừa: Ở thành ruột già có các túi thừa.
• Viêm đại tràng, nhiễm trùng và các bệnh lý như bệnh Crohn, thiếu máu đại tràng và chất phóng xạ có thể gây viêm đại tràng.
• Bệnh trĩ hay nứt kẽ hậu môn: Trĩ là tình trạng giãn lớn có thể vỡ và xuất huyết ở các tĩnh mạch trực tràng hoặc vùng hậu môn. Các vết loét hay nứt là vết rách ở vùng hậu môn.
• Dị dạng mạch máu: Dị dạng mạch máu do tuổi già, là những bất thường về mạch máu ruột non.
• Polyp hay ung thư: Ung thư có thể được gây ra sự phát triển lành tính hay các polyp ở đại tràng.

Ai cũng có thể bị xuất huyết tiêu hóa

2. Triệu chứng khi bị xuất huyết tiêu hóa

Các dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa phụ thuộc vào vị trí và độ trầm trọng của chảy máu. Những dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa gồm:

• Nôn ra máu: Đây là lý do cần phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu. Tùy theo mức độ chảy máu và vị trí máu chảy, mà tính chất của chất nôn khác nhau. Số lượng từ ml đến hàng lít. Màu sắc có thể là nâu sẫm, đỏ tươi, màu hồng lẫn dịch tiêu hoá. Tính chất máu nôn ra có thể máu tươi ra ngoài mới đông, có thể thành cục như hạt đậu, hạt ngô; hoặc có thể chỉ là các gợn đen như hạt tấm lẫn với thức ăn hoặc dịch nhầy.
• Đi ngoài phân đen: Cần đưa bệnh nhân đi khám hoặc vào viện cấp cứu. Khi lượng máu chảy 60 ml trở lên vào ống tiêu hoá từ, phân bắt đầu có màu đen. Nếu số lượng máu chảy nhiều, phân có màu đen bóng, nhão, khắm. Trường hợp lượng máu lớn, chảy ồ ạt vào lòng ống tiêu hoá, phân có thể chuyển sang màu đỏ. Khi máu ngừng chảy, phân số lượng ít đi, thành khuôn và màu sắc dần dần trở về màu vàng. Một tiêu chuẩn lâm sàng khẳng định chắc chắn máu đã ngừng chảy là khi phân chuyển sang màu vàng.

Xuất huyết tiêu hóa ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe

• Dấu hiệu mất máu cấp: Chân tay lạnh, nổi da gà, da niêm mạc nhợt, có khi vật vã, giãy dụa. Tim đập nhanh 120 lần/phút, nhỏ khó bắt. Huyết áp động mạch tối đa giảm 100-90-80 mmHg, có khi không đo được huyết áp.
• Các dấu hiệu khác: Chóng mặt, hoa mắt, lo sợ, mệt lịm, có khi vật vã, thở nhanh, vã mồ hôi, tiểu ít, có khi vô niệu.

Xuất huyết tiêu hóa khiến người bệnh mệt mỏi, lo sợ

3. Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa

Đây là một cấp cứu nội, ngoại khoa, bệnh nhân cần phải được nhập viện, được khám, điều trị và cấp cứu càng sớm càng tốt nhằm phòng ngừa các biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng. Việc đầu tiên trong chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa là xác định vị trí xuất huyết. Bác sĩ sẽ khai thác đầy đủ tiền sử bệnh lý của bệnh nhân và khám cho bệnh nhân.

Bác sĩ có thể cần kiểm tra phân để tìm máu trong phân. Các chất bổ sung sắt, bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol) hay nhiều loại thức ăn có màu đỏ như củ cải đỏ, có thể làm phân có vẻ bên ngoài giống như xuất huyết tiêu hóa. Xét nghiệm máu là phương pháp có thể xác định mức độ của xuất huyết và bệnh nhân có thiếu máu không. Thủ thuật được sử dụng để xác định chảy máu ở đường tiêu hóa cao hay thấp là phương pháp rửa dạ dày.

• Nội soi: Để tìm ra nguồn gốc của xuất huyết tiêu hóa, nội soi dạ dày là phương pháp phổ biến nhất. Ống dùng nội soi là một ống mềm với camera nhỏ. Bác sĩ quan sát ruột già bằng cách đưa ống nội soi qua trực tràng. Đây gọi là nội soi đại tràng. Khi xuất huyết không được phát hiện bằng nội soi, thì gọi là xuất huyết ẩn. Bác sĩ có thể nội soi lại lần nữa hoặc sử dụng các thủ thuật khác để tìm nguyên nhân của xuất huyết ẩn đó.
• Các phương pháp chẩn đoán khác để xác định xuất huyết tiêu hóa: Chụp X quang có baryt, chụp mạch máu, máy quét có đồng vị phóng xạ, mở bụng thăm dò.

4. Điều trị xuất huyết tiêu hóa

Đầu tiên cần đặt đường truyền tĩnh mạch để truyền dịch, có thể truyền máu nếu chảy máu nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong vài trường hợp chảy máu nghiêm trọng, cần thiết truyền dịch và hồi sức hoặc máu cấp cứu.

Phương pháp hay được sử dụng là nội soi để làm ngưng xuất huyết tiêu hóa. Bác sĩ có thể đưa các dụng cụ qua ống nội soi để tiêm các chất gây đông máu hoặc hỗ trợ đông máu vào vùng xuất huyết, hoặc dùng đầu dò nhiệt, tia laser, đốt điện, hay tiêm kẹp các mạch máu bị tổn thương với vòng cao su hay clip. Ngoài ra, nếu nội soi thất bại, thì chụp mạch máu có thể được dùng để tiêm các chất khác vào mạch máu, qua đó kiểm soát một số dạng xuất huyết. Nếu cả nội soi và chụp mạch máu đều không thực hiện được, để cầm máu cho bệnh nhân có thể cần đến các phương pháp điều trị khác hoặc phẫu thuật.

Để đề phòng xuất huyết tái phát lại , bác sĩ có thể điều trị các bệnh lý gây xuất huyết như: Nhiễm H.pylori và vi khuẩn khác, bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD), những bệnh viêm ruột, trĩ, loét.

Xuất huyết tiêu hóa cần được khám và điều trị kịp thời

Trên đây là những chia sẻ về xuất huyết tiêu hóa bạn cần biết và bỏ túi cho mình những kinh nghiệm để đề phòng những lúc cần. Để bảo vệ sức khỏe, bạn nên ăn uống lành mạnh và rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên. Tập luyện thể dục chính là phương pháp an toàn và tốt để phòng chống bệnh tật, tăng cường sức khỏe, cân bằng vóc dáng, thư giãn tâm trí. Một số thiết bị chăm sóc sức khỏe đang được các gia đình Việt ưa chuộng hiện nay như máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, bạn có thể tham khảo tại website của sieuthitaigia.vn.

• Sieuthitaigia.vn trung tâm mua sắm tại nhà với hệ thống siêu thị 63 tỉnh thành với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, máy làm kem tươi, máy làm đá viên, máy hút chân không công nghiệp…được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay.
• Hệ thống cửa hàng có số lượng lớn nhất tại 63 tỉnh trên toàn quốc, giúp quý khách hàng trải nghiệm gần nhà tiện lợi để lựa chọn được cho gia đinh mình sản phẩm phù hợp nhất.