Những Điều Cần Biết Về Bệnh Thương Hàn

Thương hàn là căn bệnh có thể gây tử vong. Bệnh có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Do đó, bạn cần hiểu rõ các triệu chứng để có cách phòng ngừa và điều trị phù hợp, tránh gây ảnh hưởng đến tính mạng.

Thương hàn là bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn Salmonella gây ra. Bệnh thường khởi phát đột ngột và mang lại những biến chứng nặng nề như xuất huyết tiêu hóa, viêm não, viêm cơ tim hay thủng ruột, nguy hiểm có thể tử vong. Tuy nhiên cũng có trường hợp không có triệu chứng hoặc bị nhẹ. Bệnh phổ biến ở hầu hết những quốc gia vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới ở Châu Á, Trung Đông, Châu Phi, Châu Đại Dương, Trung và Nam Mỹ. Tại Việt Nam bệnh thường bùng phát sau mùa mưa lũ và đây cũng là thời điểm nguy hiểm nhất.

Bệnh thương hàn do vi khuẩn salmonella gây ra

1. Nguyên nhân bệnh thương hàn

Nguyên nhân chính của bệnh thương hàn là do trực khuẩn thương hàn Salmonella typhi. Loại vi khuẩn này có sức đề kháng cao, chịu được lạnh. Ở môi trường nước đá, nó vẫn sống được từ 2 - 3 tháng, nước thường trên 1 tháng, rau quả 5 - 10 ngày, trong phân đến vài tháng. Ở nhiệt độ 550 độ C, Salmonella bị chết trong 30 phút hoặc 1000 độ C trong 5 phút, cồn 900 C chỉ trong vài phút, những chất khử trùng thông thường cũng có thể diệt chết loại vi khuẩn này một cách dễ dàng.

Vật chủ duy nhất của Salmonella là con người. Vậy nên bệnh chỉ có thể lây lan qua việc tiếp xúc trực tiếp với người bị bệnh. Những người mắc bệnh thương hàn hoặc người mang vi khuẩn mạn tính đều là nguồn lây nhiễm chính trong cộng đồng. Vi khuẩn thương hàn có trong phân, nước tiểu, mủ, chất nôn,... của người bệnh, nguồn nhiễm quan trọng nhất là lượng vi khuẩn có trong phân. Khi bệnh đã khỏi thì trong giai đoạn hồi phục vẫn có khoảng 20% bệnh nhân thải vi khuẩn qua phân trong 2 tháng, 10% tiếp tục thải vi khuẩn trên 3 tháng.

Tiếp xúc với người bệnh có thể lây nhiễm thương hàn

Người bình thường mang trùng mạn tính: Có đến 3% bệnh nhân thương hàn được điều trị khỏi thì vẫn tiếp tục mang vi khuẩn trong người, trở thành người lành mang trùng. Đây là nguồn bệnh quan trọng, khó kiểm soát, đặc biệt là người làm nghề bán thực phẩm, đồ ăn, nhân viên y tế, giữ trẻ,...

Những người dễ phơi nhiễm với vi khuẩn thương hàn gồm: Người làm trong phòng xét nghiệm, người đi du lịch ở vùng có dịch, người tiếp xúc với bệnh nhân hoặc người lành mang trùng mạn tính.
Việc dịch thương hàn bùng phát có liên quan tới các vấn đề như dân số phát triển nhanh, tình trạng xử lý chất thải chưa kịp thời đầy đủ, đô thị hóa tăng, nguồn nước sạch bị hạn chế, hệ thống bệnh viện quá tải. Bệnh hay xảy ra quanh năm nhưng thường phát triển ở mùa hè, từ tháng 6 tới tháng 9. Bệnh có thể đến với bất kỳ ai và vào bất cứ độ tuổi nào. Tuy vậy độ tuổi hay gặp nhất là những người nằm trong tuổi từ 15 - 30.

2. Triệu chứng bệnh thương hàn

2.1. Triệu chứng lâm sàng

Thời gian ủ bệnh dao động từ 3 - 21 ngày, trung bình 7 - 14 ngày và không có biểu hiện đặc biệt. Thời gian khởi phát bệnh cùng các biểu hiện chuyển biến từ từ:

• Sốt ngày một tăng về buổi chiều 5 - 7 ngày đầu. Nhức đầu đi kèm theo mệt mỏi, mất ngủ, chán ăn, đau toàn thân; buồn nôn, đau bụng, táo bón; chảy máu cam ở trẻ em, ho khan, tức ngực.
• Thời gian toàn phát tuần thứ 2 kéo dài tới 2 - 3 tuần tiếp theo. Sốt cao liên tục 39 - 40 độ kèm đau nhức đầu, mệt mỏi, đây là triệu chứng quan trọng nhất. Lạnh run từng cơn và đổ mồ hôi thường chiếm ⅓ ca bệnh; bị nhiễm độc, nhiễm trùng toàn thân nặng, mặt đỏ, môi khô, lưỡi bẩn, hơi thở có mùi hôi, trạng thái không tỉnh táo và ngất xỉu, đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, chướng bụng, đầy hơi, đau ran khắp bụng, gan to, lách to chiếm 30 - 50% trường hợp mắc phải; lưỡi có dịch trắng bẩn, có dấu hiệu đỏ; vòm hầu họng bị sưng loét;
• Hồng ban xuất hiện ngày thứ 7 - 10 của bệnh, thường gặp ở vùng bụng, ngực, hông và sau 2 - 3 ngày biến mất. Có dấu hiệu suy tim, suy phổi khi đi khám.

Thời gian lui bệnh:

• Trường hợp không xảy ra biến chứng, bệnh sẽ chuyển sang thời kỳ lui bệnh vào tuần thứ 3 hoặc 4. Các triệu chứng sẽ giảm như hạ sốt và dần khỏe lại.
• Bệnh thương hàn ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi thường không điển hình, hay bị tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao co giật.
• Với trẻ dưới 1 tuổi, bệnh rất nặng, nguy cơ cao nhất tỷ lệ tử vong cao. Bệnh nhân còn có cơ địa suy giảm miễn dịch như dị dạng đường mật, sốt rét, tiểu đường,... thường có bệnh cảm nặng.

Sốt cao cũng là triệu chứng của bệnh thương hàn

2.2. Triệu chứng cận lâm sàng

Một số xét nghiệm cần thực hiện để phục vụ trong chẩn đoán và điều trị thương hàn, gồm: Công thức máu, cấy bệnh phẩm (máu, dịch mật, dịch tủy xương, phân, nước tiểu) để tìm ra vi khuẩn gây bệnh. Làm kháng sinh đồ nhằm tìm kháng sinh phù hợp cho việc điều trị. Xét nghiệm Widal, RIA, PCR, ELISA… có giá trị chẩn đoán bệnh cao. Nếu không điều trị kịp thời và khỏi bệnh, thì các biến chứng hay xuất hiện vào tuần thứ 3 - 4.

3. Biến chứng bệnh thương hàn ở đường tiêu hóa

• Chảy máu đường tiêu hóa do đoạn cuối ruột non bị tổn thương, gặp ở 15% trên tổng bệnh nhân.
• Thủng ruột chiếm 3%, xảy ra vào tuần thứ 3 - 4.
• Viêm túi mật hoặc viêm gan.
• Tim mạch: Viêm cơ tim, trụy tim mạch, viêm tắc động mạch, tĩnh mạch, viêm nội tâm nhạc,...
• Biến chứng khác như viêm đại tràng, viêm ruột thừa, viêm tụy xuất huyết.
• Ảnh hưởng tới hệ thần kinh.
• Biến chứng thương hàn hay gặp nhất là rối loạn ý thức từ ngủ gà tới hôn mê.
• Viêm não: Dấu hiệu của rối loạn ý thức, thân nhiệt thường nặng.
• Viêm não tủy, màng não, viêm tủy cắt ngang, viêm dây thần kinh sọ thường ít gặp.
• Biến chứng đường tiết niệu: Triệu chứng viêm cầu thận, thận nhiễm mỡ.
• Nhiễm trùng khu trú: Hay gặp như viêm phổi, viêm đài bể thận, viêm họng, viêm xương,...

Biến chứng của bệnh thương hàn rất nguy hiểm

4. Con đường lây truyền bệnh thương hàn

Vi khuẩn thương hàn lây truyền qua con đường tiêu hóa. Những trường hợp mắc phải đa số là do dùng thực phẩm, nguồn nước nhiễm trùng.

• Do uống nước, ăn phải thực phẩm bị nhiễm khuẩn. Đây là con đường lây lan quan trọng và gây dịch mạnh. Vi khuẩn thương hàn có thể gặp và tăng trưởng trong các sản phẩm như sữa, thịt mà không làm thay đổi mùi vị, tính chất của nó.
• Do tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân thương hàn, người mang vi khuẩn. Những người khỏe mạnh sau khi va chạm với nguồn mang khuẩn ở trên không vệ sinh sạch sẽ trước khi ăn uống có thể bị lây bệnh.
• Đối tượng dễ mắc bệnh theo đường này thường là trẻ nhỏ, hay cũng có khi lây gián tiếp qua các con côn trùng mang vi khuẩn từ phân tới thức ăn, đồ dùng. Mức độ lây dịch nhỏ, lẻ phát.

Nước nhiễm khuẩn có thể tạo thành nguy cơ nhiễm bệnh thương hàn

5. Cách phòng ngừa với bệnh thương hàn

• Đầu tiên là bạn phải giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ nguồn nước, xử lý chất thải triệt để, an toàn vệ sinh. Phòng và tiêu diệt ruồi, côn trùng.
• Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến, sản xuất cũng như kinh doanh mặt hàng thực phẩm, con đường ăn uống. Luôn luôn ăn chín, uống sôi.
• Rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn, trước bữa cơm và sau khi đi vệ sinh.
• Tiêm phòng vaccin thương hàn. Xử lý kỹ chất thải của bệnh nhân như phân, nước tiểu, mẫu test máu…
• Cách ly những người đang mắc bệnh thương hàn tại bệnh viện, có phương pháp điều trị người lành mang trùng.
• Luôn sống lành mạnh, tập luyện thể dục mỗi ngày để tăng sức đề kháng.

Cần có lối sống lành mạnh, thể dục thường xuyên

Bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thương hàn. Nhằm phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này, bạn cần có một lối sống vệ sinh, an toàn, năng động để bảo vệ sức khỏe bản thân. Những thiết bị như xe đạp tập, máy chạy bộ... rất thích hợp để nâng cao sức khỏe trong gia đình, bạn có thể tham khảo các sản phẩm này tại website Sieuthitaigia.

SIÊU THỊ TẠI GIA

• Website: https://www.sieuthitaigia.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/Sieuthitaigia.vn
• Tổng đài MIỄN PHÍ: 1800 6884

• Sieuthitaigia.vn trung tâm mua sắm tại nhà với hệ thống siêu thị 63 tỉnh thành với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, máy làm kem tươi, máy làm đá viên, máy hút chân không công nghiệp…được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay.
• Hệ thống cửa hàng có số lượng lớn nhất tại 63 tỉnh trên toàn quốc, giúp quý khách hàng trải nghiệm gần nhà tiện lợi để lựa chọn được cho gia đinh mình sản phẩm phù hợp nhất.