Vắc Xin Là Gì? Tầm Quan Trọng Của Vắc Xin

Được cho là đã làm giảm rất nhiều nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như sởi và bại liệt, vắc xin là một thành tựu to lớn của y học. Chúng ta sử dụng rất nhiều loại vắc xin ngay từ khi mới sinh ra cho tới khi trưởng thành.

Vắc xin là dược phẩm rất quan trọng, đóng vai trò lớn trong việc đẩy lùi nhiều bệnh tật, đồng thời giảm tỷ lệ tử vong ở con người. Đây là loại "vũ khí" để chống lại những căn bệnh truyền nhiễm với mức độ nguy hiểm cao như sởi, bại liệt, bại não,...

1. Vắc xin là gì?

Vắc xin (hay còn gọi là Vaccine) là chế phẩm với nguồn gốc từ các loại vi sinh vật gây bệnh, hoặc từ vi sinh vật có cấu trúc kháng nguyên giống như những vi sinh vật gây bệnh và có tính kháng nguyên, đã được trải qua bào chế để đảm bảo độ an toàn và làm cho cơ thể có thể tự tạo ra tình trạng miễn dịch, nhằm chống lại các tác nhân gây bệnh.

Trong vắc xin có chứa các kháng nguyên, đây là phiên bản yếu hoặc gần giống với virus. Qua đây cho thấy các kháng nguyên không thể tạo ra được các dấu hiệu, triệu chứng bệnh, nhưng chúng sẽ kích thích hệ thống miễn dịch để tạo ra được các kháng thể. Chính những kháng thể được tạo ra này sẽ bảo vệ cơ thể khi tiếp xúc với các loại virus trong tương lai.

Vắc xin là thành tựu to lớn của y học hiện đại

2. Công dụng của vắc xin

Vắc xin sẽ giúp cơ thể nâng cao khả năng kháng bệnh. Khi tiến hành chủng ngừa hệ miễn dịch trong cơ thể, sẽ tự động nhận diện vắc xin này như một vật lạ và tiến hành tiêu diệt, đồng thời ghi nhớ chúng từ đó tạo nên trí nhớ miễn dịch. Về sau khi cơ thể có các tác nhân gây bệnh xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ tấn công những tác nhân này một cách nhanh chóng để có thể bảo vệ cơ thể tránh khỏi những bệnh này.

Nhờ phát minh ra vắc xin, mà có hàng triệu trẻ em được bảo vệ không bị tử vong do các bệnh truyền nhiễm. Với những người không được tiêm chủng sẽ có nguy cơ mắc các bệnh hoặc di chứng do các bệnh này gây ra cao hơn. Khi các chương trình tiêm chủng diễn ra được thực hiện tốt, với tỉ lệ người được tiêm chủng cao, thì bệnh đó có thể sẽ biến mất hoàn toàn khỏi cộng đồng và việc tiêm chủng vắc xin với bệnh này có thể được dừng lại. Tuy nhiên với một số bệnh như sởi, nếu dừng lại việc tiêm chủng vắc xin thì tỉ lệ bệnh bùng phát thành dịch rất lớn.

Vắc xin giúp nâng cao khả năng kháng bệnh

3. Phân loại vắc xin

Vắc xin trước đây được chia thành 3 loại chính gồm: Vắc xin giải độc tố, vắc xin chết và vắc xin sống giảm độc lực. Tuy nhiên đến nay, với sự phát triển tiến bộ của công nghệ sinh học, chúng ta bổ sung thêm 2 loại: Vắc xin chiết tách, vắc xin tái tổ hợp. Chi tiết từng loại vắc xin như sau:

• Vắc xin giải độc tố: Loại vắc xin có nguồn gốc từ ngoại độc tố của vi khuẩn bằng cách làm mất tính độc, tuy nhiên vẫn đảm bảo tính kháng nguyên được giữ lại. Khi vắc xin giải độc tố được đưa vào cơ thể, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tiếp nhận và học cách chống lại độc tố tự nhiên. Các loại kháng thể trung hòa độc tố sẽ được hệ miễn dịch sản xuất ra. Một số loại vắc xin thuộc nhóm này như vắc xin bạch hầu, vắc xin uốn ván...
• Vắc xin chết còn được gọi là vắc xin bất hoạt: Tạo nên từ các vi sinh vật đã chết. So sánh với các loại vắc xin sống thì vắc xin chết có độ an toàn và ổn định cao hơn, các vi sinh vật gây bệnh đã chết sẽ không thể đột biến trở lại. Các kháng nguyên có tác dụng chủ yếu là kích thích đáp ứng miễn dịch. Vắc xin chết đáp ứng miễn dịch yếu hơn vắc xin sống, nên sẽ được tiêm thành nhiều lần hoặc được tiêm nhắc lại để có thể duy trì miễn dịch. Với những vùng có điều kiện chăm sóc y tế kém không thể tiêm nhắc lại đúng lịch, thì đây sẽ là một hạn chế lớn. Một số loại vắc xin thuộc nhóm này như vắc xin ho gà, thương hàn, tả, viêm não Nhật Bản...
• Vắc xin sống giảm độc lực: Sản xuất từ các loại vi sinh vật gây bệnh, hoặc các vi sinh vật giống với vi sinh vật gây bệnh mà đã được giảm độc lực để không còn khả năng gây bệnh nữa. Do là vắc xin sống giảm độc lực gần giống như đáp ứng với nhiễm trùng tự nhiên, chúng sẽ đáp ứng miễn dịch và có thể sinh kháng thể mạnh, với 1 hoặc 2 liều sẽ gây ra miễn dịch lâu dài. Vắc xin sống cần được chú ý về tính an toàn để không còn khả năng gây bệnh hoặc chỉ có thể gây bệnh nhẹ, vi sinh vật phải có tính di truyền ổn định và không thể trở lại độc lực ban đầu. Một số loại vắc xin thuộc nhóm này như vắc xin thương hàn, vắc xin sởi,...
• Vắc xin tách chiết: Kháng nguyên sẽ được tách chiết ra từ những vi sinh vật. Ví dụ như kháng nguyên polysaccharid của cầu khuẩn màng não,...
• Vắc xin tái tổ hợp: Các gen mã hóa cho kháng nguyên của vi sinh vật cần có để làm nên vắc xin được tách, sau đó tái tổ hợp vào E.coli hoặc một dòng tế bào thích hợp có được điều này là nhờ công nghệ sinh học hiện đại hiện nay. Các loại vắc xin tái tổ hợp trên vi khuẩn, virus cho HIV, sởi,... đang được các nhà khoa học nghiên cứu. Một số loại vắc xin thuộc nhóm này như vắc xin tả, thương hàn,...

Có rất nhiều loại vắc xin khác nhau

4. Những vấn đề cần lưu ý về vắc xin

4.1. Đối tượng nên tiêm vắc xin

• Những người có nguy cơ cao nhiễm vi sinh vật gây bệnh mà chưa có miễn dịch.
• Trẻ em cần được tiêm chủng rộng rãi.
• Người lớn có nguy cơ cao cũng cần được tiêm chủng.

Để ngăn ngừa dịch hiệu quả số người chưa có miễn dịch được tiêm chủng cần đạt tối thiểu 80%. Tiêm chủng mở rộng là tiêm chủng phổ cập cho đối tượng trẻ em, nên nó sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng với thế hệ tương lai tại các quốc gia.

Trẻ em là đối tượng cần được tiêm chủng

4.2. Đối tượng tuyệt đối không được tiêm chủng vắc xin

• Những người đang bị sốt cao
• Có biểu hiện dị ứng thì không nên tiêm
• Những người thiếu hụt miễn dịch, người đang sử dụng thuốc đàn áp miễn dịch, người mắc các bệnh ác tính và phụ nữ có thai thì không thể sử dụng vắc xin sống giảm độc lực.

Thai phụ không nên tiêm vắc xin sống giảm độc lực, tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiêm

4.3. Thời gian tiêm chủng

• Tiêm chủng trước mùa dịch, tạo thời gian để cơ thể hình thành được miễn dịch.
• Những vắc xin tạo miễn dịch cơ bản cần được tiêm chủng nhiều lần, có khoảng cách hợp lý giữa các lần tiêm.
• Thời gian tiêm chủng nhắc lại phụ thuộc vào thời gian duy trì hình thành, nên miễn dịch đủ hiệu lực để bảo vệ của mỗi loại vacxin.

4.4. Liều lượng và đường tiêm vắc xin

Liều lượng tiêm vắc xin tùy thuộc vào chủng loại và con đường đưa vào cơ thể của từng loại vắc xin khác nhau. Chẳng hạn:

• Chủng: Con đường đã cũ, hiện nay ít dùng.
• Tiêm: Có thể tiêm trong da, dưới da hoặc tiêm bắp tùy thuộc vào mỗi loại vắc xin khác nhau.
• Uống: Kích thích miễn dịch ở đường ruột hơn tiêm.

4.5. Một vài tác dụng không mong muốn khi tiêm vắc xin

Sốt, đau nhức và sưng tấy tại vị trí tiêm. Nhiễm trùng nếu khi tiêm không đảm bảo vô khuẩn. Co giật, shock phản vệ ( tỷ lệ thấp).

4.6. Tiêu chuẩn của vắc xin

• An toàn: Vô trùng, không độc, thuần khiết.
• Hiệu lực: Gây miễn dịch ở mức độ tồn tại lâu và cao.
• Quy cách bảo quản vắc xin: Cần được bảo quản đảm bảo ngay từ khi sản xuất cho tới khi tiêm vào cơ thể. Các loại vắc xin khác nhau sẽ có những khách bảo quản khác nhau, nhưng điều kiện bảo quản đều cần phải đảm bảo khô, tối và lạnh.

Vắc xin cần bảo quản đạt tiêu chuẩn ngay từ khi sản xuất

Với những chia sẻ trên đây, mong rằng đã cung cấp cho các bạn những thông tin cơ bản về vắc xin. Sử dụng vắc xin theo đúng khuyến cáo của các bác sĩ để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh. Tham khảo thêm các bài viết khác và thiết bị chăm sóc sức khỏe như máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage... tại website sieuthitaigia.vn.

SIÊU THỊ TẠI GIA

• Website: https://www.sieuthitaigia.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/Sieuthitaigia.vn
• Tổng đài MIỄN PHÍ: 1800 6884

• Sieuthitaigia.vn trung tâm mua sắm tại nhà với hệ thống siêu thị 63 tỉnh thành với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, máy làm kem tươi, máy làm đá viên, máy hút chân không công nghiệp…được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay.
• Hệ thống cửa hàng có số lượng lớn nhất tại 63 tỉnh trên toàn quốc, giúp quý khách hàng trải nghiệm gần nhà tiện lợi để lựa chọn được cho gia đinh mình sản phẩm phù hợp nhất.