Hội Chứng Cushing Là Gì? Nguyên Nhân Và Điều Trị Thế Nào?

Hội chứng Cushing là cái tên có khá xa lạ lẫm đối với mọi người. Tuy nhiên, nó lại là một căn bệnh phổ biến mà có thể chúng ta đã gặp, nhưng không để ý đến. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn nhận biết hội chứng Cushing và cách điều trị nó như thế nào, hãy cùng tìm hiểu nhé.

Hội chứng Cushing là một trong những bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận, gây tăng mạn tính hormone glucocorticoid. Đây là bệnh lý thường gặp trong lâm sàng, hay gặp ở phụ nữ độ tuổi 25 - 40. Ở trẻ em bệnh này được gọi là rối loạn sinh dục thượng thận. Hội chứng Cushing là tập hợp các dấu hiệu và triệu chứng như bụng phệ, cao huyết áp, cánh tay và chân mỏng, rạn da, xương yếu, mụn trứng cá,.... do tiếp xúc lâu dài với cortisol.

Hội Chứng Cushing khá phổ biến

1. Phân loại và nguyên nhân gây ra hội chứng Cushing

Hiện nay, hội chứng Cushing được chia ra nhiều loại khác nhau với nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên.

1.1. Bệnh Cushing

ACTH hay còn gọi là adrenocorticotropic hormone (hormone kích vỏ thượng thận ). Bệnh Cushing là bệnh do u tuyến yên tăng ACTH, gây quá sản thượng thận 2 bên. U tuyến yên chủ yếu là dạng adenoma, chiếm đến 90% , kích thước nhỏ khoảng 1cm. Thường sẽ gây ra các triệu chứng đau đầu, nhìn mờ khi khối u to lên gây chèn ép giao thoa thị giác.

1.2. Hội chứng Cushing bệnh học

Hội chứng này còn gọi là hội chứng không phụ thuộc ACTH. Nguyên nhân là do u tế bào lớp bó vỏ thượng thận tiết nhiều cortisol, thường là u một bên thượng thận, lành tính. Ung thư thượng thận là trường hợp thường ít gặp hơn, nhưng rất nặng và phát triển nhanh với nhiều triệu chứng xuất hiện rầm rộ. Quá sản nốt thượng thận hiếm gặp và khó phát hiện, chỉ khi chụp MRI thượng thận mới phát hiện được.

1.3. Hội chứng tăng tiết ACTH ngoại sinh

Biểu hiện nội tiết của bệnh lý ác tính, thường là ung thư phổi tế bào nhỏ, ung thư dạ dày hay ung thư gan nguyên phát,...

1.4. Hội chứng giả Cushing

Hội chứng Cushing giả là hậu quả của việc lạm dụng thuốc corticoid kéo dài không kiểm soát. Các bệnh lý thường gặp là xương khớp, hen phế quản, các bệnh lý về máu,... Đây là hội chứng hay gặp nhất trong lâm sàng, gây ra các biến chứng nặng nề như suy thượng thận cấp, rối loạn điện giải nặng, nhiễm trùng,... với lý do người bệnh bỏ thuốc đột ngột, dẫn đến nồng độ corticoid huyết thanh giảm, trong khi vỏ thượng thận bị ức chế bởi glucocorticoid ngoại lai vẫn chưa được phục hồi.

Hội chứng Cushing với nhiều mức độ khác nhau

2. Biểu hiện của hội chứng Cushing

Để nhận biết hội chứng Cushing cần chú ý những triệu chứng sau:

• Tăng cân, béo phì. Đặc biệt, tăng cân nhanh nhất ngấn mỡ quanh bụng. Khuôn mặt tròn, sưng húp và đỏ.
• Chân tay thường hay run rẩy, cơ bắp yếu.
• Da mỏng, dễ bị bầm tím, nếu bị thương các vết thương chậm lành và lở loét.
• Thường xuyên đi tiểu, khát nước nhiều.
• Lượng đường trong máu tăng cao, số lượng bạch cầu cao. mẫn cảm với viêm phổi, lao.
• Tâm trạng thất thường, lo lắng, trầm cảm, hay cáu gắt.
• Xương bị suy yếu, loãng xương nên hay đau lưng, dễ bị gãy, đặc biệt là đối với cột sống và xương sườn.
• Ở phụ nữ, thường có chu kỳ kinh nguyệt không có hoặc không đều, lông mặt mọc nhiều.
• Ở nam giới, có triệu chứng rối loạn cương dương.

Dấu hiệu của hội chứng Cushing rất nhiều và không khó nhận biết

3. Biến chứng của hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing khi không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng khác như loãng xương vì tác hại của việc dùng Cortisol quá mức, tăng huyết áp, tiểu đường, sỏi thận, nhiễm trùng  bất thường hoặc thường xuyên, cơ và sức mạnh suy giảm. Bên cạnh đó, khi khối u tuyến yên là nguyên nhân của hội chứng Cushing có thể dẫn đến nhiều vấn đề như can thiệp vào quá trình sản xuất kích thích tố khác mà tuyến yên điều khiển.

4. Các biện pháp điều trị hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào từng nguyên nhân phát bệnh sẽ có cách phương pháp khác nhau để điều trị.

4.1. Điều trị nội khoa

Điều trị bệnh hội chứng Cushing theo phương pháp nội khoa có thể sử dụng thuốc. Điều trị bằng thuốc, áp dụng cho những bệnh nhân không có chỉ định phẫu thuật hoặc tia xạ. Đối với trường hợp này, có thể sử dụng một số loại thuốc như:

• Thuốc ức chế tiết cortisol Ketoconazol (Nizoral): Bệnh nhân dùng với hàm lượng 200mg, mỗi lần cách nhau 8 tiếng. Lưu ý, nếu sử dụng thuốc này phải thường xuyên kiểm tra chức năng gan.
• Metyrapon: Mỗi ngày 2g, chia làm 2 lần, liều lượng điều trị phụ thuộc vào đáp ứng lâm sàng.
• Aminoglutethimid: Liều lượng 250mg, mỗi ngày 2 - 3 lần.
• Một số loại thuốc khác: Mifepriston, Octreotid, Etomidat cũng hỗ trợ tích cực trong việc điều trị bệnh hội chứng Cushing.

Tùy vào từng triệu chứng cụ thể mà tiến hành điều trị cho phù hợp. Trường hợp xuất hiện đái tháo đường sẽ sử dụng các loại thuốc hạ đường huyết như IInsulin, Diamicron. Ngược lại, bệnh nhân tăng huyết áp thì kết hợp các thuốc hạ áp Nifedipin, Noversyl,... Đối với bệnh nhân béo phì, thực hiện các biện pháp giảm cân như chế độ ăn phù hợp, hạn chế ăn Glucid hay mỡ động vật,... tránh xơ vỡ động mạch và đặc biệt tăng cường vận động các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, đạp xe,... để tăng cường sức khỏe và mang lại hiệu quả giảm cân.

Thường xuyên vận động rất hữu ích cho việc điều trị hội chứng Cushing

4.2. Điều trị ngoại khoa

Nếu trường hợp có khối u thượng thận hoặc tuyến yên thì tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối u là tốt nhất. Khối u lành tính thì sau khi phẫu thuật các triệu chứng mất dần và bệnh sẽ khỏi hoàn toàn, còn khối u là ác tính chưa di căn nếu thực hiện phẫu thuật sớm thường sẽ có tiên lượng tốt hơn. Sau khi tiến hành phẫu thuật, tuyến yên được phục hồi các chức năng trở lại, ít để lại di chứng. Tuy nhiên, bài tiết hormon CRH phục hồi chậm, phải mất khoảng thời gian 36 tháng mới có thể được như bình thường. Vậy nên cần phải điều trị bằng Hydrocortison thay thế.

Cắt thượng thận 2 bên toàn phần hoặc bán phần tùy mức độ. Bệnh hội chứng Cushing do u tuyến yên được chỉ định điều trị tia xạ tuyến yên và thường phải mất 6 tháng sau mới có kết quả điều trị.

5. Cách phòng ngừa hội chứng Cushing

Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày góp phần phòng tránh cũng như hạn chế hội chứng Cushing một cách tốt nhất, chúng ta nên:

• Tuyệt đối không mua, dùng các thuốc kháng viêm, giảm đau không có toa, không rõ nguồn gốc. Chẳng hạn như người bệnh tự ra tiệm thuốc tây nêu bệnh và tự mua thuốc về uống. Đa phần các loại thuốc kháng viêm, giảm đau có nguồn gốc từ corticoid, nên nếu bạn dùng tùy tiện, không đúng liều lượng cũng như sự chỉ dẫn của bác sĩ thì rất dễ gây ra suy tuyến thượng thận.
• Hạn chế ăn mỡ và calories, tăng cường ăn nhiều rau quả trong bữa ăn hàng ngày.
• Thường xuyên vận động, tập luyện thể dục thể thao như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội mỗi ngày nhằm tăng cường sức khỏe, tốt cho hệ tim mạch, giảm béo và hạn chế nhiều loại bệnh.
• Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý điều trị theo ý của mình.
• Đặc biệt, nên khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình hình sức khỏe toàn bộ cơ thể.

Chế độ ăn nhiều rau quả giúp ngăn ngừa hội chứng Cushing

Trên đây là những thông tin về hội chứng Cushing mà bạn cần biết. Để có một sức đề kháng tốt, bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây bệnh khác hãy nhớ thường xuyên tập luyện thể dục thể thao với các sản phẩm máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, dàn tạ... nhé! Bạn có thể tìm kiếm những sản phẩm này dễ dàng trên webiste của sieuthitaigia.vn hoặc qua hoặc gọi đến hotline 1800 6884 để được nhân viên tư vấn tận tình.

• Sieuthitaigia.vn trung tâm mua sắm tại nhà với hệ thống siêu thị 63 tỉnh thành với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage, máy làm kem tươi, máy làm đá viên, máy hút chân không công nghiệp…được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay.
• Hệ thống cửa hàng có số lượng lớn nhất tại 63 tỉnh trên toàn quốc, giúp quý khách hàng trải nghiệm gần nhà tiện lợi để lựa chọn được cho gia đinh mình sản phẩm phù hợp nhất.