Phụ lục
Bạn có hiểu biết nhiều về các nhóm máu trên thế giới? Những nhà nghiên cứu đã phát hiện ra có rất nhiều nhóm máu khác nhau, có được sự đa dạng này là do nhóm gen của bố mẹ truyền lại cho con quy định nên.
Máu được phân loại ra thành nhiều nhóm khác nhau. Hiện tại đã có khoảng 40 nhóm máu được tìm ra. Người ta dựa trên đặc điểm về các chất cacbohidrat và protein trên hồng cầu để chia ra thành các nhóm máu. Tuy vậy, chỉ có 2 nhóm máu chủ yếu và quan trọng nhất. Hãy cùng xem đó là hai nhóm máu nào nhé!
Thành phần của máu gồm tế bào và huyết tương. Trong các tế bào máu bao gồm hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu, còn huyết tương là dung dịch màu vàng có thành phần chủ yếu là nước và một số chất khác như vitamin, đường, đạm, muối khoáng… Với sự xuất hiện của của kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu, cùng với kháng thể trong huyết tương sẽ quy định ra các nhóm máu khác nhau, do đó mỗi nhóm máu cũng mang những nét đặc trưng riêng biệt.
Các nhóm máu của con người
Kháng nguyên: Là các chất kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể sản sinh ra kháng thể. Kháng nguyên có thể là virus, vi khuẩn hoặc những sinh vật lạ gây bệnh bên trong cơ thể. Có ba loại kháng nguyên phổ biến là xanoantigen, alloantigen, antoantigen.
Kháng thể: Còn được gọi là globulin, có dạng hình chữ Y. Chúng có bản chất là các protein được cơ thể sản xuất ra để chống lại các yếu tố gây hại cho cơ thể. Có năm loại kháng thể là Immunoglobulin M, A, E, D và G.
Trên thực tế có đến trên 30 nhóm máu khác nhau và trong số đó có hơn 600 các kháng nguyên được tìm thấy, nhưng những kháng nguyên này đều rất hiếm gặp. Các nhóm máu điển hình gồm:
Hệ thống nhóm máu ABO được tìm ra bởi bác sĩ người Áo tên là Karl Landsteiner ở Viện Giải phẫu bệnh lý đại học y khoa Vienna thuộc Áo vào năm 1900. Trong hệ thống nhóm máu ABO, thì sẽ có 4 nhóm máu khác nhau trực thuộc và có 8 loại máu khác nhau. Các nhóm máu cụ thể như sau:
Nhóm máu A: Là sự xuất hiện của kháng nguyên A trên bề mặt các tế bào hồng cầu, cùng kháng thể B trong huyết tương. Người mang nhóm máu A có thể truyền máu cho người mang nhóm máu A hoặc AB và có thể nhận máu từ những người mang nhóm máu O.
Nhóm máu B: Có sự xuất hiện của kháng nguyên B trên bề mặt các tế bào hồng cầu, cùng kháng thể A trong huyết tương. Người mang nhóm máu B có thể truyền máu cho những người thuộc nhóm máu B hoặc AB và có thể nhận máu từ những người mang nhóm máu O.
Các nhóm máu ABO
So với hai nhóm máu trên, nhóm máu AB kém phổ biến hơn, có thể nói là hiếm gặp. Nhóm máu AB này có sự xuất hiện của cả kháng nguyên A và kháng nguyên B trên bề mặt tế bào hồng cầu, còn trong huyết tương sẽ không có kháng thể. Những người thuộc nhóm máu này chỉ có thể truyền máu cho người có cùng nhóm máu AB, nhưng lại có thể nhận máu từ bất kỳ nhóm máu nào như A, B, AB và cả nhóm máu O.
Nhóm máu AB hiếm gặp hơn nhóm A hoặc B
Nhóm máu O: Không có cả kháng nguyên A và kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, nhưng lại có cả kháng thể A và kháng thể B trong huyết tương. Chính vì lý do này mà những người thuộc nhóm máu O có thế truyền máu cho bất cứ người mang nhóm máu nào, vì chúng không có kháng nguyên trên bề mặt. Ngược lại, người thuộc nhóm máu O chỉ nhận được máu từ những người mang nhóm máu O, vì để tránh sự đối đầu của các kháng thể giống nhau trong huyết tương.
Trong di truyền học các nhóm máu được quy định bởi những kí hiệu như sau:
Ở Việt Nam, tỷ lệ các nhóm máu được nghiên cứu và thống kê lại rồi đưa ra các tỷ lệ tương ứng: nhóm O khoảng 42,1%, nhóm B vào khoảng 30,1%, nhóm A khoảng 21,2% và nhóm AB khoảng 6,6%. Chỉ số thấp nhất rơi vào nhóm máu AB và cao nhất là ở nhóm máu B, tỷ lệ này sẽ có sự thay đổi theo từng năm.
Đây là nhóm máu hiếm
Nhóm máu này được tìm ra bởi Landsteiner vào năm 1940. Rh là hai chữ cái viết tắt của từ Rhesus, có tên gọi này là do trong quá trình vận chuyển oxy qua lại của hồng cầu thì trên bề mặt hồng cầu có thể gắn thêm một loại protein có tên là Rhesus. Ở nhóm máu này người ta tìm thấy có khoảng 50 kháng nguyên khác nhau. Trong 50 loại kháng nguyên này thì có 5 loại kháng nguyên quan trọng nhất đó là: C, c, D, E và e, kháng nguyên D được xem là loại kháng nguyên mạnh nhất trong nhóm máu Rh vì nó có thể tạo ra miễn dịch cao. Dựa vào sự có mặt hay không có mặt của kháng nguyên D này thì hệ thống nhóm máu Rh có hai loại nhóm máu:
Nhóm máu Rh + (hay còn gọi là Rh dương): Với những người thuộc nhóm máu này đồng nghĩa với việc có thể của hộ có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Tỷ lệ người có nhóm máu Rh dương ở Việt Nam chiếm khoảng 99,96%, nhìn vào con số này thì có thể hiểu rằng đây là nhóm máu chính và phổ biến nhất.
Nhóm máu Rh - (hay còn gọi là Rh âm): Nghĩa là trong cơ thể của những người thuộc nhóm máu này sẽ không có sự xuất hiện của kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Nhóm máu chỉ chiếm 0,04% tỷ lệ trong nhóm máu Rh ở Việt Nam, bởi vậy chúng được xem là nhóm máu hiếm. Những người có nhóm máu Rh âm không nhận được máu từ người thuộc nhóm máu Rh dương. Đây là một điều khá bất lợi và có thể nói là nguy hiểm đối với những người mang nhóm máu hiếm này.
R
Nhóm máu Rh
Trong huyết tương của người có nhóm máu Rh dương và Rh âm không có kháng thể anti D. Vì vậy trong quá trình truyền máu từ người có nhóm máu Rh dương cho người Rh âm, thì người Rh âm sẽ tạo ra kháng thể anti D. Nếu có sự lặp lại của việc nhận máu từ người Rh dương thì kháng thể anti D này trong cơ thể người có nhóm máu Rh âm sẽ gây hiện tượng ngưng kết hồng cầu, điều này rất nguy hiểm và có thể gây tử vong.
Bên cạnh hai hệ thống máu kể trên, đóng vai trò rất quan trọng trong truyền máu. Ngày nay y học của chúng ta đã phát hiện ra hàng chục hệ thống nhóm máu. Mỗi hệ thống đó đều sẽ có nhiều kháng nguyên khác nhau. Khi cơ thể thiếu kháng nguyên chắc chắn sẽ tạo ra kháng thể tương ứng. Nếu lần truyền máu có chứa kháng nguyên này và sau đó lần truyền máu tiếp theo sẽ gây ra phản ứng. Việc phát hiện các kháng thể này sẽ thường được thực hiện bằng xét nghiệm chuyên biệt. Xét nghiệm đó gọi là Coombs hoặc xác định bằng phản ứng thường thấy trong môi trường albumin. Môi trường này còn được gọi là chất keo.
Hệ thống Kell có nhiều kháng nguyên. Chúng chỉ có thể được tìm thấy trong các tế bào máu đỏ. Đó là kháng nguyên K và k. Hai kháng nguyên K và k do hai alen trội K và k biểu hiện ra. Trong đó, tần số của gen k đạt mức rất cao.
Kháng nguyên Kpa và Kpb, Kpc là 3 kháng nguyên đặc biệt. Chúng do cùng một nhóm gen gây ra trên cùng một locus (alen). Trong đó phải kể đến Kpb phổ biến hơn (≈ 98%) ở màu trắng. Gần như 100% ở màu đen. Còn Kpa đại diện cho khoảng 2% người da trắng. Kháng nguyên Kpc thuộc loại cực hiếm.
Cốc kháng nguyên Kp sẽ gắn liền với sự biểu hiện của gen k. Chính vì vậy nó được cho là nằm trong cùng hệ thống với Kell (K, k). Theo đó, locus Kp gần với locus K, k.
Ngoài ra còn nhiều loại kháng nguyên khác như Jsa, Jsb, kn… mà y khoa, khoa học đã tìm thấy. Con người cũng đã gặp những kiểu hình tựa như không có (không có kháng nguyên kell). Thế nhưng trường hợp này là rất hiếm.
Các nhóm máu khác được khoa học tìm thấy
Các globulin miễn dịch kháng K được chứng minh là rất quan trọng trong truyền máu. Bởi vì chúng phản ứng mạnh với các tế bào hồng cầu có chứa kháng nguyên K. Chúng cũng gây ra tán huyết. Ngoài ra, kháng thể miễn dịch kháng K cũng là nguyên nhân gây ra bệnh tán huyết ở trẻ sơ sinh. Nguyên do là vì bất đồng giữa mẹ và con.
Việc nắm thông tin về các nhóm máu sẽ giúp cho bạn hiểu rõ hơn về chúng, cũng như đây là điều cần thiết nếu bạn đang trong trường hợp cấp cứu nguy kịch cần cung cấp đúng nhóm máu mà mình mang. Hoặc có thể chẩn đoán một số bệnh từ việc bạn thuộc nhóm máu nào, tất cả những điều này đều hữu ích với bạn và mọi người, hãy chia sẻ bài viết trên nếu bạn thấy chúng bổ ích nhé! Đừng quên tập luyện thể dục thể thao với các thiết bị rèn luyện đến từ sieuthitaigia.vn để có cơ thể khỏe mạnh nhé! Bạn có thể tham khảo những thiết bị thích hợp sử dụng trong gia đình như máy chạy bộ, xe đạp tập tại website hoặc liên hệ hotline 1800 6884 để được hỗ trợ và tư vấn nhanh.
Hiểu rõ về các căn bệnh cũng là điều cần thiết để phòng ngừa chúng. Tuy nhiên, như thế chưa đủ, bạn cần dành ra khoảng 60 phút mỗi ngày để tập luyện thể thao hằng ngày. Nhằm nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể phòng tránh các căn bệnh một cách hiệu quả. Đừng lo lắng nếu bạn không có đủ thời gian đến phòng tập hằng ngày, sử dụng máy chạy bộ Elipsport hoặc xe đạp tập để tập luyện hoặc thư giãn tinh thần với ghế massage của thương hiệu Elipsport được phân phối chính hãng tại Siêu Thị Tại Gia. Đây là phương pháp thích hợp nhất cho trường hợp này.